Oznaczanie formaldehydu w klejach (żywice formaldehydowe, żywice UF) w kompozytach drewnianych

Metoda oparta na normie ISO 11402:2005

Zastosowanie formaldehydu w materiałach budowlanych i drewnianych

Formaldehyd, znany również jako metanal, jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy substancji aldehydowych. Ze względu na wszechstronne zastosowanie można go znaleźć w wielu różnych produktach. Stosowany jest głównie jako klej i spoiwo w przemyśle materiałów budowlanych i meblarskim. Oprócz farb ściennych i materiałów izolacyjnych stosowany jest głównie w kompozytach drewnopochodnych takich jak płyty wiórowe czy laminaty oraz w meblach drewnianych jako klej w postaci żywic mocznikowo-formaldehydowych lub żywic UF (aminoplastików).

Uwolniony w tej postaci podrażnia drogi oddechowe, skórę i błony śluzowe, powoduje bóle głowy, wywołuje alergie i podejrzewa się, że powoduje raka. Dlatego na przykład od początku lat 80. w UE obowiązują rygorystyczne klasy emisji dla płyt wiórowych i innych kompozytów drewnopochodnych. Klasy te rozróżniają różne stopnie odparowania formaldehydu:

E0 – parowanie nie wyższe niż drewno naturalne
E1 – odparowuje maksymalnie 0,1 części na milion (ppm)
E2 – do 1 ppm
E3 – do 2,3 str./min

W Europie w międzyczasie dozwolona jest sprzedaż wyłącznie produktów o klasie emisji E0 lub E1. W przypadku tak ważnych znaków jak Błękitny Anioł, nagroda jest powiązana ze zgodnością z klasą emisji E0. Wiele etykiet nie może być zatem przyznanych produktom o wyższych klasach.

Oprócz zgodności z klasami emisji, optymalna zawartość formaldehydu w żywicach UF odgrywa ważną rolę również dla innych właściwości produktu. Na przykład, proporcji formaldehydu w stosunku do mocznika nie można zmniejszyć tak bardzo, jak jest to pożądane, ponieważ w przeciwnym razie będzie to miało negatywny wpływ, między innymi, na odporność na wilgoć lub przyczepność. Producenci żywic UF muszą zatem znaleźć najlepszy możliwy kompromis pomiędzy niską emisją formaldehydu a odpornością kleju.

Powoduje to duże zapotrzebowanie na oznaczanie formaldehydu w kompozytach drewnopochodnych czy żywicach UF. Dzięki aplikacji „Całkowite oznaczanie formaldehydu” i systemowi destylacji z parą wodną VAPODEST można precyzyjnie określić zawartość formaldehydu w kompozytach drewnopochodnych lub żywicach UF, dlatego jest to idealny system dla laboratoriów zajmujących się ochroną środowiska, zapewnianiem jakości lub laboratoriami kontraktowymi.

Oznaczanie formaldehydu w klejach i spoiwach

Określenie wartości ślepej próby:
Destylację formaldehydu określa się poprzez miareczkowanie przy ustalonym punkcie końcowym pH. Ustalony punkt końcowy pH opiera się na wartości ślepej substancji chemicznych. W pierwszym etapie tę ślepą próbę określa się poprzez ślepą destylację kwasu fosforowego i 10 ml wody destylowanej.

  • Nota aplikacyjna: W celu zapewnienia wysokiej dokładności, operacja wyznaczania ślepej próby powinna być powtarzana codziennie.

Dodatek kwasu fosforowego:
Reprezentatywną i zhomogenizowaną próbkę odważa się lub pipetuje do kolby destylacyjnej z dokładnością do 0,1 mg. Następnie dodaje się kwas fosforowy i można rozpocząć destylację.

  • Nota aplikacyjna: Pomiędzy dodaniem kwasu fosforowego a zaciśnięciem szkła powinien upłynąć jak najkrótszy czas. Automatyczny dodatek kwasu fosforowego w systemach VAPODEST eliminuje ryzyko zbyt wczesnego uwolnienia formaldehydu.

Destylacja:
Podczas destylacji formaldehyd jest zbierany w roztworze odbiorczym i miareczkowany do ustalonego punktu końcowego pH (zwykle pomiędzy 3,4-3,5) w ostatnim etapie przy użyciu roztworu wodorotlenku sodu (NaOH).

  • Nota aplikacyjna: Aby uzyskać wysoką precyzję, stosowany tutaj NaOH powinien być tak świeży, jak to możliwe, a miano powinno być regularnie sprawdzane.

Ewaluacja:
Weryfikacja wyników jest możliwa poprzez standardową kontrolę zakupionego roztworu formaliny.

  • Nota aplikacyjna: VAPODEST 550 C może w pełni automatycznie przeanalizować do 20 próbek formaldehydu.

Wyniki analizy za pomocą VAPODEST

Próbka Ilość próbki [g] Oczekiwana zawartość [%] Zmierzona [%] Odzysk [%] Odchylenie standardowe
Kondensat UF 0,5 54,05 53,75 99,45 0,172
Klej 1 0,5 30-31 30,86 - -
Klej 1 0,5 30-31 30,52 - -
Klej 1 0,5 30-31 30,64 - -
Żywica 0,5 28,9-29,1 28,91 - 0,103